Σαν σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, το 1898 γεννήθηκε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ , δυόμισι αιώνες πριν περίπου, στα 1634, σαν σήμερα, ο Γαλιλαίος απαρνείται μπροστά στους ιεροεξεταστές τη θεωρία του ως αιρετική και λαθεμένη και δέχεται ότι η Γη είναι επίπεδη και ακίνητη. Η προφορική παράδοση τον φέρνει, αμέσως μετά τη δίκη να μονολογεί χαμηλόφωνα: «Και όμως, κινείται».
Με αφορμή αυτή τη διπλή επέτειο αναφερόμαστε στο έργο του Μπρεχτ «Γαλιλαίος». Ο Μπρεχτ αξιοποιεί τον Γαλιλαίο για να θίξει το σκοπό της επιστήμης, το ζήτημα της επιστημονικής προόδου και της σύνδεσής της με την εκάστοτε κοινωνία, την κοινωνική ευθύνη του επιστήμονα, τη στάση μας απέναντι στη νέα εποχή που προβάλλει.
«Η άσκηση της Επιστήμης χρειάζεται σπάνιο κουράγιο… Πιστεύω πως μοναδικός σκοπός της Επιστήμης είναι τούτος: ν’ αλαφρώσει τον μόχθο της ανθρώπινης ύπαρξης. Αν οι επιστήμονες περιορισθούν να σωρεύουν γνώσεις πάνω σε γνώσεις, μόνο και μόνο για τη χαρά της γνώσης, η Επιστήμη δεν θα είναι πια παρά μια θλιβερή σακάτισσα. Οι καινούργιες μηχανές σας δεν θα χρησιμεύουν παρά για καινούργια μαρτύρια. Με τον καιρό, μπορεί ν’ ανακαλύψετε ό,τι υπάρχει για ν’ ανακαλυφθεί ­ κι ωστόσο, η πρόοδός σας θα σας χωρίζει όλο και πιο πολύ απ’ την Ανθρωπότητα. Η άβυσσος ανάμεσα σε κείνην και σε σας μπορεί μια μέρα να γίνει τόσο βαθιά που, στη χαρούμενη κραυγή σας για μια καινούργια κατάκτηση, ν’ αποκριθεί μια κραυγή φρίκης απ’ όλη την οικουμένη».
Και το Κατηγορώ του στρέφεται κι εναντίον του ίδιου, στην τελική ομολογία-απολογία του:
«Παράδωσα τη γνώση μου στους άρχοντες και στους αφεντάδες, για να τη μεταχειριστούν αυτοί, για να μην τη μεταχειριστούν, για να την κακομεταχειριστούν, ανάλογα με τους σκοπούς τους και μόνο. Όποιος κάνει αυτό που έκανα εγώ, δεν έχει πια θέση στη χορεία των ανθρώπων της Επιστήμης».
***(κείμενο του Μάριου Πλωρίτη στην εφημερίδα «ΒΗΜΑ», που διαβάστηκε και συζητήθηκε στο σχολείο μας και συγκεκριμένα στο μάθημα των Γερμανικών, για την επέτειο της γέννησης του μεγάλου Γερμανού δραματουργού)